Kaasfondue
Kaasfondue maken hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn. Wel moet je weten wat je te doen staat en waar je op moet letten om te boel niet in de soep te laten lopen. Want hoe makkelijk kaasfondue ook te maken is, je kunt het net zo makkelijk grandioos laten mislukken. Liever voorkomen dan genezen, daarom vroegen we Jaap Keus (die bij de pop-up Fondue van De Kaaskamer Amsterdam aangewezen was tot Chef Fondue) om de nodige dosis do’s en dont’s. En: waar komt het briljante idee van vloeibare kaas als basis van je hoofdmaaltijd eigenlijk vandaan?
De geschiedenis van kaasfondue.
Kaasfondue, een mooi woord, maar als je het letterlijk vertaalt vervliegt de
charme al snel. Letterlijk betekent het namelijk ‘gesmolten kaas’, want fondue
betekent smelten. Het gerecht komt natuurlijk uit Zwitserland, dat weten we
allemaal.
Ook chef kaasfondue Jaap Keus gelooft dat kaasfondue uit Zwitserland komt. Als
is het alleen al door de kazen waar kaasfondue van gemaakt wordt: “Zwitserse
kazen, veelal echte ‘harde kazen’ zijn uitstekend geschikt om te smelten en
hebben heel veel smaak.” Hoewel hij er meteen aan toevoegt dat je van
Nederlandse kazen ook goede kaasfondue kunt maken: “Tegenwoordig maken we in
Nederland, van Nederlandse kazen, ook heerlijke fondues.”
Maar, hoe is het ontstaan, die kaasfondue?
Koeien werden op een zeker moment (ruim voor de uitvinding van koelkasten) hoog
in de Alpen gebracht om ze te laten grazen in de bergen. Dat leverde enorm veel
melk op dat geconserveerd moest worden. Dat conserveren gebeurde in de vorm van
kaas. Eigenlijk is kaas dus een manier om melk te bewaren, zegt Zwitserse
voedselhistoricus in tegen Joris Vermeer in De Aardappeleters. En dat zorgde
voor heel veel kaas. Te veel om zelf op te eten. Zo eind 20e eeuw wilden ze die
kaas exporteren naar het buitenland en daarom bedachten ze kaasfondue als
‘marketingproduct’ van de Zwitserse kaas.
Kaasfondue tips:
Voor onderstaande kaasfondue recept kun je kiezen uit Emmentaler, Appenzeller of
Gruyère kaas. Maar zoals alle regels verbroken kunnen worden, kun je natuurlijk
ook andere kaassoorten gebruiken als je dat lekker vindt. Wel moet je volgens
Jaap Keus dan letten op de perfecte balans. “Kaasfondue is bijna altijd een mix
van kazen. Dus alles ‘draait’ om de perfecte balans tussen stroperigheid,
romigheid, sterkte en binding.” Om het makkelijker te maken noemt hij
voorbeelden: “Bij een Franse fondue met blauwe kaas gebruik ik Comté kaas voor
de romigheid, Vacherin de Fribourgeois voor smeuïgheid en stroperigheid en
Monlesi Petit Gruyere voor de smaak. Als je een roquefort toevoegt aan de fondue
dan moet hij niet overheersen én niet wegvallen. Het komt dus aan op de juiste
verhoudingen.” En dit is belangrijke informatie, want een van de meest gemaakte
fouten is het kiezen van een verkeerde combinatie aan kazen.
Een andere manier om de kaasfondue in de soep te laten lopen is te veel wijn
toevoegen. Letterlijk, want dan wordt het te dun en daarmee te soeperig. Niet de
bedoeling van een fondue. Heb je dit allemaal in balans, let er dan op dat je de
kaasfondue niet laat koken. Hierdoor krijg je namelijk een kauwgombal die
onomkeerbaar is. Oftewel: niet meer te herstellen.
Hoe moet het dan wel? De gouden tip van Jaap Keus voor het maken van kaasfondue
is het op temperatuur laten komen van de kaas voordat je ‘m tot kaasfondue
verwerkt. Om terug te komen op de bovengenoemde ‘wijnfout’ zegt hij “Wees
voorzichtig met wijn. 1 dl per persoon is vaak al genoeg.” Ook waarschuwt hij
bij emmentaler dat het de fondue snel dik maakt.
Klik hier voor printen uitleg kaasfondue !
Ingrediënten voor 4-5-6 Personen:
Kaasfondue:
300 g, 375 g, 450 g Emmentaler of Appenzeller
400 g, 500 g, 600 g Gruyère
1, 1,25, 1,5 teentje knoflook
300 ml, 375 ml, 450 ml, droge witte wijn
1, 1,25, 1,5 scheutje citroensap
1, 1,25, 1,5 glas kirschwasser of jenever
1, 1,25, 1,5 eetl. maïzena
versgemalen peper
Erbij te serveren:
Bereidingswijze:
Kaasfondue variaties Bron: Rudolph van Veen.
Vlees of vis
Extra smaak!
Voor alle andere lekkere recepten op de site, klik
hieronder op banner !
brood
aardappelen voorgekookt in blokjes
witlof
bleekselderij
bloemkoolroosjes
broccoliroosjes
cherrytomaatjes
komkommer in blokjes
kleine gehaktballetjes of mini-slavinken (uiteraard voorgebakken)
miniknakworstjes
achterham in blokjes (vleeswaren)
blokjes pittige salami of andere pittige worst als chorizo
champignons (schoon gemaakt en gesneden)
Tortelini of andere pasta (voorgekookt)
Totale tijd: 20 minuten .
Stap 1
Rasp de kazen.
Stap 2
Wrijf de fonduepan in met een teentje knoflook. Schenk de wijn en citroen in de
pan en verwarm het.
Stap 3
Voeg al roerend de kaas in porties toe en laat het smelten. Leng de maïzena aan
met de kirsch en voeg toe aan de kaas.
Stap 4
Breng de fondue al roerend aan de kook en breng het op smaak met peper. Zet de
fondue op tafel op een warmhoudplaatje.
Kaasfondue serveren
Kaasfondue serveer je natuurlijk in een pan die je warm houdt op een vlammetje.
Op die manier blijft de kaas gesmolten, wel zo handig. Brood is het meest
bekende bijgerecht om het mee op te peuzelen. Terwijl je het eigenlijk kunt
serveren met alles wat je lief is. Denk aan aardappelen, witlof of
cherrytomaatjes. Op die manier is het ook een mooie manier om je koelkast te
leggen, waardoor je niks hoeft weg te gooien en je meteen voedselverspilling
tegengaat.
Tip: Bij kaasfondue blijft de kaas beter om het brood zitten als het iets
gedroogd is. Snijd het brood dus van te voren en laat het even staan, zodat het
niet meer supervers is.
Wil je eens wat verrassender uit de hoek komen dan de typisch Zwitserse
kaasfondue volgens de ‘regels’ van weleer? Maak dan eens vijfkazenfondue, waarin
je naast Emmentaler en gruyère ook andere kaassoorten vindt. Wil je de twee
bekende kazen voor kaasfondue helemaal achterwege laten, probeer dan eens de
geitenkaasfondue met Hollandse dippers. Wil je kaasfondue ook aan kinderen
kunnen voorschotelen (of neem je zelf liever geen alcohol), dan hebben we een
heerlijk recept voor kinderkaasfondue, waarbij je absoluut niet hoeft in te
leveren op smaak.
Heb je er weleens aan gedacht om vlees of vis te serveren bij de kaasfondue?
Gebakken garnalen zijn een topper wat mij betreft, al overtreffen ze
gehaktballetjes niet. Het is zo lekker om dit even in de kaas te dippen.
garnalen (gebakken)
gehaktballetjes (gebakken, mijn persoonlijke favoriet)
ham in blokjes
salami in blokjes
blokjes droge worst
Tot slot is het ook lekker om iets extra’s aan het kaasmengsel toe te voegen
zodat het net wat meer smaak heeft. Denk hierbij eens aan:
fijngesneden bieslook
ringetjes lente ui
ham in blokjes
salami in blokjes
mosterd